نوسانات قیمت دلار همواره بر بازارهای مختلف از جمله بازار مسکن تاثیر گذاشته است. قیمت مسکن نیز همراه با دلار طی بازه‌های زمانی مختلف رشد کرده، با این حال روند قیمتی مسکن در سال جاری مسیر متفاوتی را طی کرده است. بررسی میانگین قیمت هر متر مسکن در ماه‌های مختلف و مقایسه آن با تغییرات نرخ ارز نشان می‌دهد بازار ملک از رشد دلار عقب مانده و قیمت دلاری مسکن در ماه‌های پایانی سال کاهشی بوده است. این به معنای کاهش شتاب رشد قیمت مسکن در برابر رشد سریع قیمت دلار است و خبر از شکست بازار مسکن در برابر بازار ارز می‌دهد و سیگنال افزایش قیمت مسکن را ارسال می‌کند.
درحالی که چالش مسکن به یکی از اصلی ترین مسایل کلان کشور تبدیل شده، به نظر می رسد باید با مروری بر تجربه های موفق جهانی به این پرسش پاسخ داد که دیگر کشورها برای مهار این چالش؛ بخصوص برای اقشار کم درآمد چه کرده اند.
سیاستگذار مسکن در فرانسه و انگلیس ۷ راهکار برای انجمادزدایی از املاک «بسیار قدیمی، فرسوده و رهاشده» به اجرا درآورده که شامل یکسری ابزارهای تنبیهی برای مالکان و تشویقی برای سرمایه‌گذاران است. تعداد املاک متروک در اروپا بسیار افزایش پیدا کرده و در مقابل، بحران «مسکن مورد نیاز برای دهک‌های کم‌درآمد» نیز به اوج رسیده است. خانههای بالای یک قرن ساخت که مالکان آنها را رها کرده‌اند، «متروک» تلقی می‌شوند. مالکان این املاک مشمول نرخ‌های چندبرابری مالیات سالانه و فروش شده‌اند. دولت و شهرداری در پایتخت‌‌‌های انگلیس و فرانسه برای کاهش تعداد «خانههای قدیمی رهاشده» در شهر از یک‌‌‌سو و افزایش «عرضه مسکن به بازار» از سوی دیگر از دو ابزار «مالیات و پروانه» بهره می‌‌‌برند.
برخی از فعالان بازار مسکن معتقدند به دلایلی همچون رکود معاملات، کاهش بازده سرمایه و اثرپذیری منفی بازار مسکن از متغیرهای سیاسی، سال ۱۴۰۴ برای بازار ملک نمی‌تواند با رونق همراه باشد و دست کم در نیمه اول سال آینده انتظار رشد قابل توجه خرید و فروش‌ها و تورم سنگین این حوزه دور از ذهن است.
عملکرد اقتصادی استان‌ها در برنامه بازآفرینی شهری با ارزیابی ۹ شاخص کلیدی مانند جذب اعتبارات، پیشرفت پروژه‌ها و کاهش بافت‌های فرسوده بررسی شد. نتایج نشان می‌دهد که استان‌های خراسان رضوی و هرمزگان با تحقق بیش از ۶۰ درصد شاخص‌ها در این زمینه موفق‌تر از دیگر استان‌ها بوده‌اند. برخی استان‌ها نیز با مشکلاتی در جذب منابع و اجرای پروژه‌ها روبرو هستند.
ادعای فراوانی زمین برای ساخت مسکن مدتی است از سوی افراد مختلف مطرح می‌شود؛ اما آیا واقعا چنین است؟ فارغ از جهت‌‌‌گیری‌‌‌های سیاسی، ما با نگاهی اقتصادی و فنی برخی شواهد حاصل از پژوهش‌‌‌های علمی و آماری را که نشان‌دهنده نادرستی و حتی وارونگی ادعای رفع مشکل با الحاق اراضی است، مطرح می‌‌‌کنیم و امیدواریم نمایندگان به آن توجه کنند.
حسین عبده‌تبریزی وضعیت کنونی بازار مسکن که بالای ۸۰درصد خانوارها امکان خرید و حتی اجاره را از دست داده‌اند، «بحران بی‌سابقه در ۴۰سال اخیر» توصیف می‌کند. او معتقد است، بخش مسکن در شرایط بن‌بست قرار دارد و در عین حال نسخه‌های جهانی مسکن‌اجتماعی و مسکن‌حمایتی نیز در این وضعیت کار نمی‌کند. عبده‌تبریزی در عین حال توصیه‌هایی خطاب به سیاستگذاران دارد.
آنطور که فعالان صنعت ساختمان در نظرسنجی شامخ اعلام کرده‌اند موجودی مواد اولیه، استخدام نیروی انسانی، فروش کالاها و خدمات و میزان سفارشات جدید مشتریان در بهمن امسال نسبت به ماه قبل کاهش داشته و در سوی مقابل قیمت مواد اولیه افزایشی بوده است. این گزارش از ادامه فاز رکودی در بازار مسکن حکایت دارد.
متولی نوسازی بافت‌های فرسوده برای قفل‌گشایی از «تامین مالی جریان ضعیف ساخت‌وساز» طرح خرید دیجیتالی ملک را در دستورکار قرار داده است. براساس این طرح «دارایی زمین» به دارایی رمزنگاری‌شده تبدیل می‌شود؛ به‌طوری‌که متقاضیان خرید مصرفی و حتی سرمایه‌ای ملک با خرید توکن‌ها می‌توانند وارد این بازار شوند.
آمار گویای آن است که طی ۹ ماهه سال جاری بخش مسکن در مقایسه با دیگر بخش‌ها کمترین میزان سرمایه را به خود جذب کرده و رشد این بخش از ۳.۶ درصد سال گذشته، هم‌اکنون صفر شده است.
به گزارش روابط عمومی انجمن انبوه سازان مسکن و ساختمان آذربایجان شرقی به نقل از ایرنا، محمد آئینی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با اشاره به این که انبوه‌سازان، سازندگان، توسعه‌گران، سرمایه‌گذاران، انگیزه کافی برای ورود به محلات و بافت فرسوده را ندارند، اظهارکرد: آنها نیازمند بسته‌های تشویقی موثر هستند که با استفاده از آن بتوانند نامعادله را به معادله اقتصادی تبدیل کنند.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به این که در محدوده بافت‌های فرسوده چنانچه هر فردی به هر طریقی مبادرت به نوسازی بناهای فرسوده داشته باشد، از مزایای بسته‌های تشویقی ۱۹ گانه بهره‌مند خواهد شد، گفت: انتظار داریم همه شهرداری‌ها بسته‌های تشویقی را که تکلیف قانونی است، اجرا کنند.
وی تصریح کرد: متقاضیان می‌توانند شکایت‌ها و گزارش‌های خود را در رابطه با عدم همکاری شهرداری‌ها در اجرای بسته‌های تشویقی ۱۹ گانه را از طریق تارنمای شرکت بازآفرینی شهری ایران به آدرس (www.udrc.ir) یا به سامانه پیامکی ۳۰۰۰۸۶۱۲ اطلاع دهند.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران اظهارکرد: در بافت‌های فرسوده به دلیل مخاطرات احتمالی و حوادث غیر مترقبه نظیر زلزله، سیل و ... راهی جز شتاب‌بخشی به نوسازی بناهای فرسوده نداریم و این امر جز همیاری و مشارکت مردم امکان‌پذیر نیست.
آئینی به طرح کلید به کلید در بافت‌های فرسوده شهری ( موضوع بند ث تبصره ۱۱قانون بودجه سال ۱۴۰۲) اشاره کرد و گفت: مالکان در محلات فرسوده در صورت واگذاری ملک خود به دولت می‌توانند زمین یا واحد نوسازی شده با ۴۰ درصد تخفیف دریافت کنند که به زودی عملیات اجرایی در سراسر کشور، آغاز خواهد شد.
وی با اشاره به افزایش بانک‌های عامل در رابطه با اعطای تسهیلات نوسازی در بافت فرسوده گفت: در آینده نزدیک "طرح جهادی تبیین مشوق‌های نوسازی مسکن" با مشارکت مردم اجرا می‌شود که بر اساس آن گروه‌های جهادی، بسیج محلات، دانشجویان و نیروهای داوطلب با مراجعه به درب منازل در محلات هدف، تمامی مشوق‌های دولت و شهرداری‌ها اعم از بسته‌های اداری، مالی، شهرسازانه و زمین معوض را به صورت چهره به چهره به اطلاع مردم خواهند رساند.
بازآفرینی نیازمند کار جهادی است
وی با اشاره به اینکه در طرح جهادی تبیین مشوق‌های نوسازی مسکن از تمامی ظرفیت‌های شهرداری‌ها نظیر دیوارنوشت در سطح محلات فرسوده استفاده خواهد شد، توضیح داد: در جلسه اخیر شورای عالی مسکن، رییس‌جمهور بر کار جهادی برای تسریع در نوسازی بافت‌های فرسوده تاکید و اعلام کرد، موضوع بازآفرینی شهری نیازمند کار جهادی است.
دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار با اشاره به حمایت صد درصدی وزیر راه و شهرسازی از حوزه بازآفرینی شهری، گفت: هم‌اکنون، مشکل هزینه بیمه در صدور پروانه ساختمانی در محلات فرسوده با همراهی و همکاری نمایندگان مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان حل شده است.