به گزارش روابط عمومی انجمن انبوه سازان مسکن و ساختمان آذربایجان شرقی، بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۳ مقرر شده است تا اخذ مالیات بر واحدهای خالی و واحدهای مسکونی لوکس با جدیت پیگیری شود.
به دنبال برخی اقدامات دولت در حوزه بازار مسکن، مانند طرح شناسایی خانههای خالی و اخذ مالیات از آنها و کنترل بنگاه‌های ملکی و مشاوران املاک، رکود بازار مسکن همچنان پابرجا است. در این میان به دلیل کاهش تعداد معاملات ملکی، در برخی نقاط، کاهش قیمت مسکن گزارش شد، اما به دلیل توان ضعیف مردم در خرید یا رهن و اجاره مسکن، همچنان تحول خاصی در این بازار ایجاد نشده است.
قانون مالیات بر خانههای خالی با هدف کاهش قیمت اجارهبها، افزایش عرضه مسکن و مبارزه با احتکار مسکن تصویب شده است. این قانون از آذرماه ۱۳۹۹ تصویب شد، اما به دلیل ضعف در مکانیزم دقیق شناسایی و کمبود اطلاعات، اجرای آن شکل جدی به خود نگرفت.
مالیات بر خانه خالی طبق ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، به خانه‌هایی که بیش از ۱۲۰ روز در طول سال خالی بمانند، تعلق می‌گیرد. در تاریخ ۲۲ تیر ماه سال ۱۳۹۹ این طرح با ۱۱ تبصره تصویب و در دستور کار دولت قرار گرفت. بر این اساس تمامی خانه‌ها مشمول مالیات نمی‌شوند، مگر خانه‌ای که تبصره‌های قانونی شامل حال آن شود.
امروزه یکی از راه‌های افزایش سرمایه‌گذاری و درآمدزایی، خرید ملک و اجاره آن است. در چنین شرایطی ملاک کشور که صاحب چندین ملک هستند، با خالی نگه داشتن خانههای خود، بر قیمت ملک تأثیر می‌گذارند و موجب ضرر عده کثیری می‌شوند. بر این اساس دولت، قانونی را مقرر کرده تا دست سودجویان را ببندد و به تمامی اقشار جامعه کمک کند. تمامی افرادی که ساکن ایران یا خارج از کشور هستند، به‌عنوان اشخاص حقیقی و حقوقی موظفند املاک خود را اجاره دهند.
برخی معتقدند علت کمبود مسکن در کشور ما نه به‌خاطر نبود مسکن، بلکه ناشی از وجود خانههای خالی است. بعضی از سرمایه‌داران در زمان‌های خاص از فروش یا اجاره املاکشان خودداری میکنند تا با این کار باعث افزایش قیمت شده و سپس به سودهای کلان دست پیدا کنند. جریمه خانههای خالی با هدف مبارزه با این مشکل به وجود آمد. طرح مالیات بر خانههای خالی در تیرماه ۱۳۹۹ به تصویب مجلس رسید و سپس به شورای نگهبان ارسال شد. هرچند در وهله اول این طرح مورد تأیید واقع نشد، اما بعد از رفع ایرادات شورای نگهبان به مالیات خانههای خالی توسط مجلس، این طرح به مرحله اجرا درآمد.
تأثیر مالیات بر خانههای خالی بر بازار مسکن
به باور کارشناسان، اجرای قانون مالیات بر خانههای خالی باعث می‌شود احتکار مسکن توجیه اقتصادی نداشته باشد و واحدهای خالی از سکنه به بازار عرضه شود که به دنبال آن بر روی قیمت مسکن تأثیر بسزایی خواهد داشت. پس از اجرای این طرح می‌توان انتظار داشت که کاهش قیمت و افزایش معاملات را داشته باشیم و دست سوداگران از بازار مسکن کوتاه شود. از سوی دیگر دریافت مالیات بر خانههای خالی می‌تواند برای دولت نیز درآمدزایی داشته باشد.
راه‌های شناسایی خانههای خالی
اما در مسیر شناسایی خانههای خالی نیز موانعی وجود دارد و با توجه به چالش‌های فراوانی که در مورد اطلاعات و آمار خانههای خالی وجود دارد، برای گرفتن مالیات از خانههای خالی نیاز به اطلاعاتی دقیق است.
در همین رابطه فرهاد بیضایی، کارشناس مسکن در خصوص راه‌های شناسایی خانههای خالی، گفت: راه تشخیص خانههای خالی از طریق قبوض، که بارها اعلام شده است، بحث شماره کنتورهای برق است، چرا که واحدهای مسکونی کدهایی دارند که در برق است. چرا که بقیه کنتورها از قبیل گاز و آب مشترک است و برق تنها کنتوری است که جداگانه برای هر واحد مسکونی در نظر گرفته می‌شود و کد یونیک دارد و این کد با کدملی سرپرست خانوار متصل است که این اتصال نشان می‌دهد کدام خانواده در کدام واحد مسکونی ساکن هستند.
وی در ادامه افزود: اگر مستأجر باشد که در یک واحد مسکونی سکونت داشته باشد، کد سرپرست خانوار ساکن در آن خانه کد یونیک برق است و این باعث می‌شود خانه‌هایی که در آن یک خانواده زندگی می‌کند، کاملا مشخص شود.
این کارشناس مسکن در ادامه افزود: نکته بعدی این است که واحدهای مسکونی که دارای کد یونیک برق هستند و کسی در آن ساکن نیست خالی از سکنه تشخیص داده می‌شود و خوبی این روش این است که بحث آماری که داده می‌شود واحدهای مسکونی که پیشرفت فیزیکی بالای ۸۰ درصد دارند و ممکن است انشعابات نداشته باشند، شرکت آمار خالی تشخیص می‌دهد و این باگ آماری مرتفع می‌شود.
فرهاد بیضایی گفت: واحدهای مسکونی دارای انشعابات، یک واحد تمام‌‌شده است و اگر بعد از کد یونیک تأیید کند به عنوان خانههای خالی شناسایی می‌شود. نکته این است که در کنار تشخیص اگر مردم خودشان خوداظهاری مالیاتی پر کنند هم می‌تواند کمکی بر شناسایی خانههای خالی باشد و باید پرداخت‌ها اعلام شود تا مردم مکان‌های سکونتی خود را اعلام کنند.
کاهش قیمت اجاره منوط به افزایش عرضه است
وی در پاسخ به اینکه آیا شناسایی خانههای خالی و عرضه آنها به بازار مسکن باعث می‌شود که قیمت اجارهبها کاهش پیدا کند، گفت: برای مناطقی که نرخ خانههای خالی بالا است، می‌تواند کاهش قیمت به همراه داشته باشد، ولی عرضه کمتر از پنج درصد اصلا اثری در قیمت بازار نمی‌گذارد. بازار اجاره تابعی از قیمت ملک است و تا وقتی عرضه و تقاضا یکی نشود، کاهش‌ها نامحسوس و کمرنگ خواهد بود.
بر اساس این گزارش، کارشناسان تاکید دارند که مالیات بر خانههای خالی نه‌تنها باعث ساماندهی بازار مسکن می‌شود، بلکه ابزار کنترلی در برابر افزایش قیمت اجارهبها و مسکن است که بعضی از سوداگران با احتکار خانههای خالی به دنبال سود بیشتر و تورم هستند. کارشناسان اقتصادی معتقد هستند که دریافت مالیات از خانههای خالی، با رویکرد مالیاتستانی عادلانه، بازار اجاره‌بهای مسکن را ساماندهی می‌کند و نیاز عرضه و تقاضای بازار را تأمین می‌کند.
منبع: روزنامه خانمان