مرکز پژوهش‌های مجلس به‌تازگی گزارشی از ارزیابی و آسیب‌شناسی فرایند پالایش و غربالگری متقاضیان در پروژه‌های تامین مسکن حمایتی منتشر کرده است. در این گزارش ذکر شده فرایند غربالگری و نداشتن استطاعت کافی از سوی متقاضیان از اصلی‌ترین عوامل شکست پروژه‌های مسکن دولتی طی سال‌های اخیر بوده است.

مرکز آمار ایران، شاخص قیمت مصرف کننده مرداد ماه 1403 را در دوم شهریور ماه منتشر کرد. بر این اساس مسکن در بازه ماهانه تورمی بالغ بر 3.1 درصد پیدا کرده و اجاره‌بها نیز افزایشی برابر با 3.2 درصد داشته است.

در این جلسه، مهندس جمشید برزگر، رئیس هیات مدیره انجمن انبوه سازان مسکن و ساختمان استان، گزارش مبسوطی از اقدامات و فعالیت های کانون سراسری انبوه سازان مسکن و ساختمان کشور ارائه کرد و گفت: در دیدار و برگزاری جلسات با مقامات عالی وزارت راه و شهرسازی و نمایندگان مجلس، مشکلات صنعت ساختمان را بارها مطرح و پیگیری کرده ایم و این روند با قدرت در دولت چهاردهم نیز ادامه خواهد داشت. 

نبض سرمایه‌گذاری ساختمانی در استان‌ها به جهش سراسری قیمت مسکن، واکنش‌های متفاوت نشان داد. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» از میزان تورم مسکن و افت تیراژ تولید مسکن در ۳۱استان در بازه زمانی ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۲ حاکی است، سهم تهران در بازار ساخت‌وساز نصف شده و در برخی استان‌های دارای کلان‌شهر یک تا ۲واحد درصد کاهش یافته است.

در این جلسه، انتخابات هیات رئیسه کانون سراسری انبوه سازان ایران برگزار شد که تداوم ریاست مهندس جمشید برزگر در این کانون را به همراه داشت و مهندس برزگر توانست مجددا به سمت ریاست کانون انتخاب شود. 

وزیر ییشنهادی راه و شهرسازی در صحن علنی مجلس گفت: خود را ملزم و موظف به اجرای تکالیف تعیین شده در قوانین می دانم و با حمایت نمایندگان و مجموعه متخصصان دغدغه‌مند، سازندگان انجمن‌های صنفی و صنعتی در صنعتی‌سازی مسکن و جامعه فرهیخته شهرسازان و معماران کشور گامی مهم برای تحقق خواسته به حق مردم که همانا بهره‌مندی از مسکن آسایش‌بخش و مناسب شأن و حریم خانواده ایرانی اسلامی است، برمی‌داریم.

تورم نقطه‌‌‌ای ساخت مسکن در کشور در بهار امسال نسبت به فصل قبل کاهش داشت و برابر ۲۲.۷‌درصد اعلام شد؛ این در حالی بود که تورم نقطه‌‌‌ای ساخت مسکن برای فصل زمستان برابر ۲۳.۸‌درصد بود و به این ترتیب داده‌‌‌های مرکز آمار از شاخص قیمت نهاده‌‌‌های ساختمانی شهر تهران از کاهش تورم ساخت مسکن حکایت دارد. با وجود این زمانی می‌توان از این کاهش تورم ساخت مسکن ابراز خرسندی کرد و از آن به عنوان فرود تورم در بخش مسکن یاد کرد که تورم نقطه‌‌‌ای ساخت به کمتر از ۲۰‌درصد رسیده باشد. در چنین شرایطی حاشیه سود برای سازندگان بهبود پیدا می‌کند و استمرار این بهبود حاشیه سود در میان و بلند مدت به رونق فعالیت ساخت‌‌‌وساز می‌انجامد.

مشکل مسکن در کشور ما فارغ از بحث عرضه و تقاضا،  به دلیل ویژگی‌‌‌های ساختاری آن،  با مشکلات اقتصاد کلان کشور گره خورده و تا آن مشکلات برطرف نشود بازار مسکن همواره با تلاطم و نوسانات همراه خواهد بود چرا که همین قدر که بخشی از عوامل آن،  درون‌بخشی است،  بیشتر از آن عوامل،  متغیرهای برون‌بخشی اثرگذار بوده و تاثیر مستقیم در عرضه و تقاضا و تنظیم بازار مسکن کشور دارد. بنابراین در این بخش همزمان با رفع مشکلات اقتصادی کشور،  نیاز به تدوین و اجرای برنامه‌‌‌های هدفمند با دوره زمانی کوتاه‌مدت،  میان‌مدت و بلندمدت با مدنظر قرار دادن تجارب گذشته است.

 کارنامه ۱۴۰۲ سرمایه‌گذاری ساختمانی در تهران و کشور که با تاخیر قابل ملاحظه سرانجام منتشر شد، اظهارنظر ابتدای امسال مدیران شهری پایتخت درباره «تیراژ ساخت مسکن» را نقض کرد. گزارش ها از داده‌‌های قبلی و آمار جدید که توسط مرکز آمار ایران تهیه شده، حاکی است، سال گذشته در تهران برای ساخت ۴۵‌هزار واحد مسکونی پروانه ساختمانی صادر شد. این رقم برای بازار کشوری مسکن نیز ۴۶۲‌هزار واحد است.

از جمله مهم‌ترین چالش‌های مطرح شده در این جلسه، مشکلات حوزه مسکن و نبود زیرساخت‌های لازم برای توسعه این حوزه هم از نظر کمی و کیفی بود. عدم دسترسی به تکنولوژی‌ها و ماشین‌آلات به‌روز در بخش مسکن و به‌تبع آن افزایش قیمت تمام شده و کاهش بهره‌وری از دیگر موارد مطرح شده در این نشست بود.

مهم‌ترین ملاک مدنظر نمایندگان عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی برای بررسی صلاحیت نامزد تصدی پست وزارت راه و شهرسازی موافقت با طرح تفکیک این وزارتخانه است. از آنجا که طرح تفکیک از سوی کمیسیون عمران مطرح شده و اعضای این کمیسیون به‌‌طور جدی این جداسازی را در آینده نه‌‌چندان دور در نظر دارند، بنابراین موافقت با این طرح پیش‌‌شرط احراز صلاحیت نامزد اعلامی به‌‌عنوان وزیر راه و شهرسازی است.

صادق مالواجرد پیش از این به عنوان دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی در این وزارتخانه فعالیت داشته است. وی متولد 1355 و فارغ تحصیل رشته شهرسازی در مقطع کارشناسی ارشد است.

مسکن حمایتی که از طرح‌های دولتی برای خانه‌دار کردن قشرهای کم‌برخوردار و متوسط جامعه است، همواره چالش‌هایی به همراه داشته است. این روزها هم با پایان دولت سیزدهم و تشکیل دولت جدید، پرسش‌هایی در خصوص کارنامه دولت سیزدهم و دولت‌های گذشته در این حوزه مطرح شده است. به‌ویژه اینکه توصیه‌هایی نیز درباره ساخت مسکن به دولت چهاردهم ارائه می‌شود.

دولت چهاردهم برای حفظ «اعتماد رای‌دهنده‌ها» و بهبود سطح «مشارکت عمومی» در مسیر اصلاحات، نیاز دارد نسبت به «تعهدات دولت قبل در برابر مردم» پاسخ‌گو باشد و به موقع، وعده‌های بر زمین‌مانده را که امروز به تکالیف معوق تبدیل‌ شده‌اند، به سرانجام برساند. پرونده باز «مسکن ملی» یکی از آن تکالیف بارشده روی دوش دولت جدید است که به‌خاطر «پیش‌فروش واحدهای مسکونی دولتی‌ساز» در قالب آن طرح، امروز هیچ راهی جز تکمیل و تحویل این خانه‌ها نیست. 

تعداد «نسازونفروش»ها در بازار مسکن رو به افزایش گذاشته، چون علاوه بر ۷مانع مقابل ساخت‌وساز، شوک «برق» هم بر قیمت‌ تمام‌شده ساختمان بار شده است. افت سفارش «مشارکت‌ در ساخت» و سقوط «حاشیه‌سود» به زیر ۱۵درصد در کنار «کمبود نقدینگی» به بازنشستگی اجباری بسازوبفروش‌ها منجر شده و اکنون بی‌برقی کارخانه‌ها، تورم مصالح‌ساختمانی را افزایش داده است.

گروهی معتقدند اجرای نهضت ملی مسکن یک تعهد حاکمیتی به شمار می‌رود و تغییر دولت خللی در روند اجرای آن ایجاد نخواهد کرد. عده‌ای دیگر تاکید می‌کنند که دولت باید به مسکن‌سازی خاتمه دهد. بنا بر آمار منتشرشده ۲.۶ میلیون واحد مسکونی نهضت ملی در حال ساخت است که هنوز شفاف‌سازی نشده این واحدها در چه مرحله‌ای هستند. بنابراین باید گزارش جامع و کاملی ارائه شود تا هم متقاضیان نهضت ملی مسکن و هم دولت چهاردهم تکلیف‌‌شان روشن شود.

مالیات بر خانه‌ های خالی طی سال‌های اخیر یکی از اصلی‌ترین سیاست‌های دولت برای افزایش عرضه مسکن به بازار بوده است؛ سیاستی که چندان موفقیتی نیز نداشته و باعث شده است هیچ‌کدام از تیرهای دولت‌ در این زمینه به هدف نخورد.

تورم اجاره‌بهای مسکن در ماه گذشته، ۱.۷ برابر آنچه مسوولان تعیین کرده بودند، رقم خورد تا دست‌کم برای بار دوم طی ۵سال گذشته، تبعات این مدل سیاستگذاری برای تنظیم بازار روشن شود. مطابق ماده‌ای از قانون تازه‌مصوب سامان‌دهی بازار زمین، مسکن و اجاره‌بها که ماه گذشته تصویب شد «اجاره‌بها در تابستان و نیمه دوم امسال، در کشور باید حداکثر ۲۵درصد نسبت به مدت مشابه در سال گذشته افزایش پیدا کند و نه بیشتر.» اما از آنجا که «التهاب سال‌های اخیر اجاره‌بها» ریشه‌های ۳گانه دارد که با «سقف دستوری» قابل کنترل نیست، روند معاملات در بازار اجاره مسکن در تیرماه به سمتی رفت که در نهایت، اجاره‌بها ۴۳.۲درصد نسبت به سال گذشته همین موقع افزایش یافت.

خلاصه پاسخ سه نماینده از کمیسیون عمران، اقتصاد و صنعت مجلس شورای اسلامی در خصوص سنگ محک مجلس برای انتخاب وزیر مسکن نشان داد که از نگاه نمایندگان مجلس شورای اسلامی، وزیر مطلوب مسکن فردی است که برای اجرای قوانین بالادست در بخش مسکن برنامه داشته باشد. مهم‌ترین قوانین از منظر نمایندگان مجلس شورای اسلامی در حوزه مسکن نیز در وهله ابتدایی قانون جهش رشد ساخت مسکن است که دولت را مکلف به تولید انبوه مسکن می‌کند، دومین قانون مهم از منظر نمایندگان مجلس در حوزه مسکن نیز، قانون تثبیت اجاره‌‌‌بهاست.

جمعی از صاحب‌‌‌نظران و کارشناسان مسکن و شهرسازی در نامه‌‌‌ای خطاب به رئیس‌‌‌جمهور منتخب، دغدغه‌‌‌‌‌‌های خود درباره «آینده بخش مسکن و ساختمان و همچنین انتخاب فرد اصلح برای وزارت راه و شهرسازی» را تشریح کردند.